با تخريب ساختمان هايي مثل بانك ملي و سپه، معماري مدرن شهرجديد لار نابود مي شود

انتشار در۸ خرداد ۱۳۹۵ ساعت ۱۰:۰۰ ب.ظ سرویس:برگزیده ها بدون دیدگاه 21 بازدید

مشاور شهرسازي شوراي شهر لار:

با تخريب ساختمان هايي مثل بانك ملي و سپه، معماري مدرن شهرجديد لار نابود مي شود

منیره جهان بین/ صحبت: اخبار رسیده از شهر لار حکایت از این دارد که ساختمان بانک ملی «لار نو» و بانک سپه که بعد از زلزله سال ۱۳۳۹ در شهرجدید لار ساخته شده اند و جزو اولین پلاکهای ثبتی شهرجدید می باشند با آماده شدن بنای جدید قرار است تخریب شوند. این موضوع باعث شده برخی از علاقه مندان به شهرسازي و معماري مدرن شهرجديد حساس شده و خواهان رسیدگی به این مهم باشند بنابراین، برآن شدیم براي اطلاع از ارزش معماري این بناها مصاحبه ای با مهندس «محمد امین گرامی» کارشناس ارشد طراحی و برنامه ریزی شهری داشته باشیم. خلاصه اظهارات او در اين مصاحبه را در ادامه بخوانيد:

***

ساخت شهرجدید لار براساس شهرسازي و معماری مدرن

همان گونه که مستحضر هستید بعد از زلزله سال ۱۳۳۹در چندکیلومتری جنوب بافت قدیم شهر، شهری جدید بر مبنای نظریه های طراحی دهه ی ۲۰و۳۰ میلادی در لار بنا شد که اصطلاحا به آنها شهرهای شطرنجی گفته می شود البته ایرادها و ضعف های اساسی با نگاه شهرسازی پست مدرن وشهروند محور بر شهرهای شطرنجی وارد است کما اینکه مزایایی هم دارد.

از ویژگی های مثبت این گونه معماری دسترسی آسان و سهل الوصول به کاربری ها و از طرفی دیگر، قرار گرفتن این کاربری ها در زمین های با عرصه بزرگ بود یعنی اعیانی و ساختمان تقریبا در مرکز ساخته می شد و دورتادور آن را یک پوشش گیاهی تشکیل می داد و زمانی که شهروند از نزدیکی این کاربری ها عبور می نمود بدنه سبز محاط شده بر عرصه، طراوت و شادابی خاصی به بیننده منتقل می نمود.

محوری که در شهرجدید لار ساخته شد، محوری بود که از بانک ملی به سمت پارک شهر تاسیس شد که ساختار و استخوان بندی شهرجدید را تشکیل می داد، دو طرف این محور کاربری های عمومی و خدماتی و کاربری های درشت مقیاس اعم از ادارات، بانک ها، تجاری ها شکل گرفتند و که به عنوان نمونه می توان به ساختمان های بانک ملی، بانک سپه، فرمانداری، دارایی، سینما، کارخانه برق، مسجد النبی، بیمارستان، پانسیون پزشکان اشاره نمود که همگی معماری خاص پهلوی دوم را دارا می بودند. البته لازم است عرض کنم که دراین سالها توسعه هدفمند در شهر نداشتیم و ویژگی های مثبتی که محور دارا بود تکرار پذیر نشد در حالی که می توانست بایک هندسه متفاوت و مکمل این محور ادامه داشته باشد و توسعه شهرجدید بصورت کاملا مسکونی با هندسه شبکه ای توسعه نیابد.

معماری مدرن «عملکردگرا» است

در خصوص شهرجدید لار باید عرض کنم که معماری این ساختمانها به پهلوی دوم برمی گردد این دوران دوره ای از معماری ایران تلقی می شود که خصوصیات بارز و مشخص خودش را دارد اگر نگاهی همراه با تخصص به ساختمان بانک سپه و بانک ملی داشته باشیم متوجه شاخص های معماری دوران پهلوی می شویم. ما گمان می کنیم که معماری مدرن چیزی است که به روز باشد در حالی که هرچیز نو و جدیدی جزو معماری مدرن قلمداد نمی شود.

یکی از خصوصیات مهم معماری مدرن این است که کاملا عملکردگرا است و اصطلاحا فانکشنال است یعنی اگر اتفاقی در فرم و نمای ساختمان می افتد کاملا براساس یک عملکرد و استفاده است. مصالحی که استفاده می شود مصالح تزئینی و بی مورد نیست مواد مورد استفاده متناسب با فرهنگ و اقلیم مردم است وسعی می کند از اضافات پرهیز نماید. بنا داشتیم در سالهای ۸۷ و ۸۸ بناهای که به گونه ای حالت درس آموز داشتند و به مربوط به یک دوره تاریخی و هویتی شهر لار می بود را تثبیت و حفظ نماییم همانگونه که در دانشگاه تهران بناهای مربوط به دوران پهلوی را حفظ کرده اند و تحت هیچ شرایطی به فرم اصلی این بناها دست نمی زنند چرا که این بناها واجد ارزش معماری هستند.

ما گمان می کنیم که تنها بناهایی که ۴۰۰ سال قدمت دارند دارای ارزش می باشند در صورتی که خود بنا زمانی که مربوط به یک دوره خاص معماری و دارای ارزش معماری باشد را به عنوان بنای ارزشمند تلقی می کنیم. بنابراین بناهای هم که ۵۰ سال قدمت دارند ولی ارزش معماری دارند به عنوان بنای ارزشمند به حساب می آوریم.

تخریب پانسیون پزشکان اشتباهي جبران نشدنی بود

متاسفانه یکی از تخریب ها که صورت گرفت پانسیون پزشکان بود البته مخالفت هایی هم صورت گرفت چرا که این پانسیون ها الگوی معماری درس آموزی برای ما داشتند اما چون این پانسیون ها مالکیت خصوصی داشتند این کار صورت گرفت و جای آن مجتمع تجاری هلال مهر ساخته شد.

ساختمان بانک ملی، تخریب می شود

در حال حاضر هم زمزمه هايی شنیده می شود که قرار است ساختمان بانک ملی تخریب شود، اشخاصی که معتقدند ساختمان بانک کهنه و فرسوده شده است را به مداقه بیشتری دعوت می نمایم چرا که اسکلت یک ساختمان به راحتی ۱۵۰ سال عمر می کند. ساختمان های شیر و خورشید لار در صورتی که به سازه آن ها آسیبی زده نشود به راحتی ده ها سال عمر می کنند.

ساختمان بانک ملی، اولین پلاک ثبت شده شهر جدید لار

بنابراین اگر مشکل بانک ملی، فرسوده بودن فضای داخل آن است، به راحتی می توان با حفظ فرم اصلی و اسکلت ساختمان، فضای داخل آن بنا را به روز رسانی نمایند نه این که ساختمان تخریب گردد. جالب است بدانید که اولین پلاک ثبت شده در شهرجدید لار مربوط به بانک ملی به شماره ۱ است و اتفاقا شماره ۹ نیز مربوط به بانک سپه می باشد. ضرورت نگه داشتن این بناها رابطه مستقیم با حفظ هویت یک مردم دارد. همان گونه که تلاش می کنیم بناهای تاریخی و فرهنگی بافت تاریخی شهر قدیم را حفظ نماییم این اماکن عمومی هم به نوعی هویت ما در شهرجدید بعد زلزله است.

کافی است که مدیریت شهری ما ۲۰ پلاک ثبتی اول شهرجدید را شناسایی کنند و این ۲۰ مورد را نگهداری و تثبیت نمایند هرچند خیلی از این موارد هم تخریب شده اند.

بناهای شهرجدید را متناسب با نیازهای امروز نوسازی کنیم

شاید ذهن مسئولین و عده ای به سمت این قضیه معطوف شود که تخریب بانک ملی نیاز است در صورتی که مناسب تر است که ما به دنبال یک راه حل میانه بگردیم و آن این که نباید تمام ساختمان تخریب بشود. خود ساختمان را با نیازهای امروزی نوسازی کنیم و به فرم اصلی و نمای آن آسیبی وارد ننماییم. شما اگر به ساختمان جدیدی که در کنار بانک سپه ساخته شده توجه بفرمایید متوجه می شوید که این ساختمان هیچ معماری ارزشمندی ندارد و کاملا هم بی توجه به ساختمان قدیمی بانک سپه ساخته شده است و این دغدغه وجود دارد بعد از این که این ساختمان جدید ساخته شد ساختمان قدیمی بانک هم تخریب شود که احتمال وقوع آن بسیار زیاد است.

بناهای باقی مانده را برای آیندگان حفظ و تثبیت نماییم

در حال حاضر کاری که برای ساختمان شیر خورشید شهرجدید انجام می شود که از طرف شورای شهر و مجموعه شهرداری پیشنهاد شده این است که این بناها تخریب نشوند و حفظ گردند و تنها فضای داخل آنها نوسازی شود به طور مثال تبدیل به کاربری تجاری گردند. برای پانسیون پزشکان هم این پیشنهاد داده شد که تبدیل به دفاتر اداری و تجاری گردند و فرم کلی آنها به هم نخورد که متاسفانه اجرایی نشد من باز هم تاکید می کنم باید به دنبال راه حل های بینابینی گشت.

دقت نظر داشته باشیم که در مجموع در حال حاضر ما تنها ۵ الی ۶ مورد از این نمونه ها پلاکها داریم در حالی که بقیه تخریب شده اند. بنابراین لازم است در جهت صیانت از یک دوره تاریخی – هویتی شهر لار پلاکهای باقی مانده از جمله بیمارستان، بانک سپه، کارخانه برق، بانک ملی، دارایی، پانسیون پزشکان در ضلع غربی بیمارستان امام سجاد و… را حفظ نماییم.