انتخابات و نقش آفريني شبكه هاي مجازي

انتشار در۲۱ اسفند ۱۳۹۴ ساعت ۱۲:۳۳ ب.ظ سرویس:مطلب شما بدون دیدگاه 160 بازدید

انتخابات و نقش آفريني شبكه هاي مجازي

سيدهادي عبدالرحيم زاده: فناوری در جهان امروز به ویژه در عرصه ارتباطات همه شئون بشر بخصوص مناسبات اجتماعی را تا حد بسیار زیادی دچار دگرگونی کرده است. این دگرگونی در مناسبات اجتماعی، نهادهای اجتماعی را نیز هم از حیث کارکرد و هم از نظر ماهیت دستخوش تغییرات کرده و یا حداقل بازنگری در کلیات نموده است. شبکه های اجتماعی مجازی فضاهایی هستند که در دنیای مجازی، برای ارتباط میان افراد، با سطوح مختلف دسترسی به وجود می آیند. ایجاد ارتباطات جمعی، تشکیل اجتماعات مجازی، اطلاع رسانی و تبادل نظرات از شناخته شده ترین کارکردهای این فضاها می باشد.

این شبکه ها پدیده هایی نوظهور هستند که آمیزه ای از فرصت ها و تهدید ها را به همراه خود دارند. فرصت و تهدید مفاهیم مرتبط با محیط بیرونی هستند. این محیط بیرونی و عوامل مربوط به آن هست که فرصتی را بوجود می آورد و یا تهدیدی را موجب می شود. از فرصت به عنوان محلی برای بهره گیری و سودآوری و از تهدید به عنوان مانعی برای رسیدن به اهداف یاد می شود.

تحولات سیاسی اجتماعی در جریان انتخابات پیشین ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی، نقش شبکه های اجتماعی در جامعه ایران را بخوبی آشکار نمود. نقش ویژه ای که این گونه شبکه ها در تهییج و تحریک افراد و گروه های سنی مختلف جهت حضور، از تبلیغات و تحرکات در ستادهای انتخاباتی گرفته تا پای صندوق های رای، بی بدلیل و غیر قابل اجتناب است.

متذکر این مطلب شدیم که هر پدیده اجتماعی به همراه خود مجموعه ای از فرصت ها و تهدید ها را به همراه دارد. اما از ظاهر اوضاع و قرائن و شواهد چنین بر می آید که مزیت و یا به زبان ساده تر، جنبه های مثبت این پدیده بر جنبه های منفی آن برتری دارد و سنگینی ترازو در کفه فرصت ها، به مراتب بیش از کفه تهدید ها می باشد. شاهد این مدعا، بهره گیری تمامی طیف های فکری و اعتقادی و سلیقه های سیاسی از این پدیده در جهت پیشبرد اهداف تبلیغاتی و انتخاباتی خود است.

با این توضیح به بیان نکاتی چند از جنبه های مثبت و منفی فضاهای اجتماعی می پردازیم:

الف) تهدیدات:

۱) تجاوز به حریم خصوصی: نقض حریم خصوصی شهروندان و یا کسانی که بواسطه فعالیت های سیاسی و اجتماعی بیش از دیگران شناخته شده هستند، از آفات همین شبکه ها است. پخش سخنان خصوصی نماینده یکی از استان های شمالِ غرب کشور در مجلس شورای اسلامی طی روزهای اخیر، یکی از هزارن نمونه عینی همین آفت است.

۲) شایعه پراکنی: ظهور رسانه های ارتباط جمعی و پیشرفته تر شدن امکانات، همراه با مسلط شدن مردم بر شیوه های بهره مندی از تجهیزات و سامانه های برقراری ارتباطات، از یک طرف موجب کاهش عمر شایعه و از طرف دیگر باعث گسترش و شیوع سریع آن شده است. از دیگر خصوصیات این شبکه ها عدم امکان شناسایی هویت واقعی اعضا و نیز عدم امکان کنترل محتوای تولید شده توسط کاربران شبکه های اجتماعی است. به همین جهت رشد و ترویج شایعه در این محیط بسیار سریع اتفاق می افتد. از آنجایی که بخشی از جامعه با دسترسی به شبکه های اجتماعی از یک سو و تمایل در پذیرش اطلاعات ارائه شده توسط این شبکه ها فرصت توزیع آن را به وجود می آورند، می تواند در برهم زدن واقعیت امر و آرامش انتخاباتی که در نهایت آرامش جامعه را برهم می زند موثر واقع شود.

ب) فرصت ها:

در کنار این تهدیدات، شبکه های اجتماعی فرصت های مناسبی را نیز در اختیار فعلان عرصه انتخابات قرار می دهد. از جمله فرصت هایی که از قبل این فناوری متصور است را می توان اینگونه برشمرد:

۱) سازماندهی نیروها: ایجاد انسجام اجتماعی در بین مردم و تسریع در سازماندهی فعالیت های انتخاباتی، از آثار مثبت این شبکه ها و دلیل اصلی نقش آفرینی آن در فضای انتخاباتی است. شبکه های اجتماعی می توانند افراد را در زمان مشخص و در مکانی معین گرد هم آورند یا در محیط مجازی اقدام به تشکیل کمپین های انتخاباتی کنند.

۲) ایجاد فضای نقادی: شبکه های اجتماعی فضای تعاملی جسورترین آدم هایی است که علاقه مند و پیگیر مسائل اجتماعی و سیاسی می باشند. این افراد از این طریق می توانند با نقد اشخاص مورد نظر خصوصا کاندیداهای انتخابات، اعمال و سیاست آنان را مورد مناقشه قرار دهند. از طرفی بدلیل انتشار سریع و آزادانه اخبار و اطلاعات، افزایش قدرت تحلیل و تقویت روحیه انتقادی پدید می آید. اخبار شبکه های اجتماعی بدون سانسور منتشر می شوند و این می تواند یک مزیت تلقی شود.

۳) تضارب آرا و ارتقای قوه تفکر: یکی از شاخصه های مهم شبکه های اجتماعی مجازی، پدیدار شدن خرد جمعی به واسطه تبادل اطلاعات فراوان است. خرد جمعی به جریان سیال و پویای قوه تفکر و ذهن کاربران حاضر در چنین محیط هایی اطلاق می شود که به مثابه یک پردازشگر عظیم، اطلاعات را پردازش و یا پایش می کند و همچنین امکان بیان ایده ها به صورت آزادانه و آشنایی با افکار و سلایق دیگران را فراهم می سازد.

در نهایت امر بایستی پذیرای این مطلب شویم که از این پس در کنار تمامی موارد سنتی تبلیغات انتخاباتی (اعم از نصب پوستر، پخش کتابچه یا لوح فشرده و…) به هیچ عنوان نمی توان نقش آفرینی گسترده شبکه های اجتماعی را به دیده اغماض نگریست و یا نسبت به آن بی تفاوت بود.

ديگر مطالب اين نويسنده:

درگذر از كوي اميرخيز

چرا مرقد آيت الله سيدعبدالحسين لاري در لار نيست؟