توسعه و الزامات آن

انتشار در۴ اسفند ۱۳۹۴ ساعت ۵:۳۱ ب.ظ سرویس:برگزیده ها بدون دیدگاه 43 بازدید

مطالبات اقتصادی از نماینده به زبان ساده/ بخش دوم

توسعه و الزامات آن

حبيب آرين: توسعه مفهومی ست که از اقتصاد وارد حوزه های اجتماعی شده است. مفهوم توسعه و چرایی و چگونگی آن در سالیان اخیر دچار تحول شده است به نحوی که دیگر نمی توان توسعه را یک گذار صرف اقتصادی تصور کرد.

توسعه نخستین بار از سوی نظریه پردازان غربی طرح شد. این نظریه پردازان با ارائه نسخه ای همگانی برای تمامی کشورهای غیر غربی، تنها راه توسعه و پیشرفت این کشورها را، همان راهی معرفی می کنند که غرب طی کرده است. این نظزیه پردازان که بیشتر با رویکردی سیستمی به مسائل سیاسی و اقتصادی نگاه می کنند، با تقلیل همه ی مسائل جامعه به در یک سیستم و تعیین جایگاه های ثابت و متصلب از نقش و تاثیر عوامل دیگر به عنوان مثال موضوعات فرهنگی و قومی در اقلیم های متفاوت غافل می شوند. به هر ترتیب نظریات توسعه فراز و فرود های متفاوتی را طی کرده است اما می توان به برخی از عناصر اساسی و کلیدی آن اشاره کرد:

توسعه یک مفهوم پیچیده ی سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که تلاش برای تعریف آن، به پیچیدگی های آن اضافه خواهد کرد. در نتیجه برای دست یافتن به آن باید به اوصاف آن توجه کرد. اولین واحد توسعه یک واحد سیاسی به نام دولت- ملت است. در حال حاضر بسیاری از موسسات تحقیقاتی دنیا توسعه اقتصادی یک کشور را با معیارهایی مانند میران تولید نا خالص ملی(GDP)، رشد اقتصادی، سهم یک کشور در تجارت جهانی ( سهم ایران در تجارت جهانی کمتر ۱% است، این در حالی است که سهم جمعیت ایران نسبت به کل حدود ۱٫۵% است)، فضای مناسب کسب و کار، آزادی های اقتصادی و نهاد مالکیت و… سنجیده می شود.

همانطور که پیشتر اشاره شد نمی توان توسعه را در مسائل اقتصادی محدود دانست. درنتیجه مطالعه در باره ی توسعه بدون در نظر گرفتن گزاره های سیاسی نا ممکن است. در نتیجه بسیاری از پژوهشگاه های و موسسات مطالعاتی که در خصوص توسعه مالعه می کنند در بعد سیاسی شاخص هایی همچون میزان آزادی های مدنی، فعالیت های احزاب، موانع گردش قدرت سیاسی، آرایش نخبگان سیاسی و … را در نظر می گیرد. در بعد اجتماعی نیز میزان سرمایه اجتماعی ( میزان همبستگی های اچتماعی و گروهی)، آزادی های گروه های اجتماعی، میزان فعالیت های گروه های مردم نهاد و … را مورد تامل قرار می دهد.

توسعه ی منطقه ای

همانطور که نمی توان توسعه اقتصادی یک کشور را در صورت عدم پیوند با اقتصاد جهانی تصور کرد، توسعه یک کشور نیز بدون در توسعه واحد‏های آن نا ممکن است. برای شکل‏گیری توسعه منطقه‏ای همانطور که بسیاری از شهر‏ها و یا بخش‏های کشور‏های توسعه یافته و در حال توسعه تجربه کرده‏اند، به سه عنصر اساسی نیازمند است.۱- همراه کردن نخبگان سیاسی کشوری و به تعبیری سیاست‏گذاران کشوری است. همین موضوع، اهمیت  سیاسی بودن و توانایی چانه‏زنی یک نماینده را  نشان می‏دهد. در واقع نماینده باید بتواند حاکمیت را قانع کند که نحوه‏ی  توسعه منطقه مطبوع خود در راستای توسعه کشور و به تعبیری منافع ملی است. ارتباطات گسترده، رویکرد کلان سیاسی، قدرت چانه‏زنی و موضع‏گیری‏های سریع و دقیق نسبت به تحولات یکی از مشخصات یک کاراکتر سیاسی است. نماینده‏‏ای فعلی مردم محترم لارستان، خنج و گراش داعیه‏دار در چهار سال گذشته داعیه دار آشنایی با بسیاری از شخصیت‏های سیاسی و کشوری را داشت. ادعایی که وابسته‏ی شغل اول خود واقعیت داشت اما او مانند بسیاری از موارد دیگر از این ظرفیت استفاده نکرد. جعفرپور به چای نوشیدن با این شخصیت‏های سیاسی بسنده کرد و جهار سال اخیر نتوانست از او چهره‏ای سیاسی بیافریند. جعفر‏پور با تغییر دولت در سال ۹۲ و عوض شدن ترکیب کابینه و بسیاری از رجال سیاسی، همان مزیت‏های چهار سال گذشته‏ی خود را از دست داد.

شاید  مثال کایسری شهری در ترکیه که در سال‏های اخیر جهشی تصاعدی را موقعیت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در ترکیه و حتی جهان ایفا کرده‏ است به روشن‏تر شدن این بحث کمک کند. کایسری با چانه‏زنی برخی از مدیران و سیاست‏مداران با نفوذ خود، نخبگان سیاسی را با توسعه این منقطه همراه ساخت.

شاخص سازی توسعه

بخش‏های دیگر الزامات توسعه، همراهی نخبگان منطقه‏ای و همراهی آن‏ها با یک طرح جامع و کارشناسی است. باید پذیرفت که توسعه هر منطقه باید با توجه به ظرفیت‏های آن تبیین و تدوین شود. در نتیجه  طرح یک نقشه راه به مطالعات کارشناسی دقیق و منسجم نیاز دارد. در این میان ممکن است طرح‏ها و داده‏هایی مختلفی فراهم شود اما باید توجه داشت که نمی‏توان برنامه‏ریزی در توسعه یک منطقه به عنوان دستور‏العمل صادر کرد و منتظر نتیجه‏ی آن نشست. تمامی این طرح‏ها و نقشه‏ها باید به رای عموم و با همراهی نخبگان به پیش رود. شکست برنامه‏ریزی‏های اقتصادی و صدور دستورالعمل‏ها برای رسیدن به نتیجه در حوزه‏ی کلان کشور نیز از همین منظر قابل توجیه است. این قبیل برنامه‏ها با  بی توجهی به بازار و نقش نهاد‏های مردمی و فعالین اقتصادی تمامی بار تحولات آتی را به دوش دولت (state) می‏اندازد. یکی از شعار‏های تبلیغاتی  جمشید جعفرپور در انتخابات پیشین «کشیدن نقشه‏ی راه توسعه منطقه بود که قطار توسعه در با وجود تغییر مدیران به راه خود ادامه دهد» فارغ از این که این نقشه‏ی راه هیچ گاه رو نمایی نشد و سمع و نظر مردم نرسید، حتی در صورت طرح ریزی آن، از پیش شکست خورده بود. زیرا جعفرپور بازهم بر خلاف شعار‏های انتخاباتی خود نه اراده‏ و نه توان لازم را برای همراهی عمومی و نخبگان سیاسی، فرهنگی و اجتماعی منطقه را نداشت. با بسته‏ی شدن حلقه‏ی نزدیکان نماینده‏ی، او نتوانست حتی اعضای ستاد انتخاباتی خود را برای توسعه منطقه با خود همراه کند و سیاست‏گذاری‏های او به تامین منافع گوده‏ی نزدیکانش محدود شد.

***

باز هم باید تاکید کرد که پیگیری توسعه نیاز به افزایش عمومی و همراهی عمومی دارد. به عنوان مثال سال‏های سال بسیاری از فعالین اجتماعی و شهری در منطقه توسعه را تنها در گرو توسعه منطقه‏ای (شهرستان شدن یا استان شدن) می‏دیدند و انرژی و نیروی زیادی هرز رفت. طرح‏های مطالعاتی – کارشناسی دیدگاه‏های جدیدی را به مردم ارائه خواهند کرد و  آشنایی مردم و همیاری و همکاری گروه‏های مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به پیش رفتن توسعه را نهادینه خواهد کرد. به نحوی که همه‏ی تصویر روشنی از آینده سرزمینشان، وظایف و نقش خود در این مسیر خواهند داشت. باید به ایننکته توجه داشت که توسعه مسیری سخت و دشوار است و باید برای رسیدن به آن صبوری و تلاش پیشه کرد.در این میان نماینده می‏تواند نقشی محوری را در این مسیر بازی کند و علاوه بر نقش سیاسی خود با همگرایی منطقه توسعه یک منطقه را به پیش براند.

مطلب مرتبط:

حمايت از آزادسازي قيمت ها/ حبيب آرين

- - , .