«لارین» قلعه فراموش شده لار

ابوذر سوری*: برخلاف قلعه اژدها پیکر که همه ما با آن آشنا هستیم و بارها از آن بازدید کرده ایم؛ قلعه لارین با وجود قدمت بیشتر نسبت به اژدها پیکر، بسیار مهجور و ناشناخته مانده است به طوری که حتی در تاریخ مفصل لارستان از آن با عنوان قلعه قدمگاه یاد شده است! احتمالا ذکر نام قدمگاه برای این قلعه به دلیل آشنایی بیشتر مردم با قدمگاه بوده است والا پر واضح است این قلعه ای که تاریخ ساختش به اواخر ساسانیان بر می گردد، محال ممکن است دارای چنین نامی بوده باشد. این قلعه در شمال غربی مرکز شهر قدیم لار واقع شده است و توسط بستر رودخانه وروند (بروند) از قلعه اژدها پیکر جدا می شود. شهر لار به دلیل قرارگیری در مسیر راههای کاروانی از شیراز به سمت بندرعباس و خلیج تا ابد فارس دارای موقعیت استراتژیک منحصر بفردی بوده است؛ به همین دلیل دو قلعه مستحکم نظامی (قلعه اژدها پیکر و لارین قلعه) وظیفه حفظ و حراست و برقراری امنیت در ورودی شهر از سمت شیراز و خود شهر را برعهده داشته اند. قدمت این قلعه با توجه به سفال های شکسته که به طرز عجیبی سالم باقی مانده اند به اواخر دوران ساسانیان باز می گردد. بر طبق شواهد چندین بار تعمیر شده است و تاریخ توسعه تاسیسات آن به دوران قبل از مغول می رسد. مشکل بتوان گفت تا چه زمانی این قلعه دارای سکنه بوده است اما لارین در طول تاریخ پرافتخار لارستان هیچ گاه به طور کامل تسخیر نشده است تا این که در دوران صفویه و با تسلط کامل این حکومت بر لارستان، به نظر می رسد بیشترین قسمت این قلعه منهدم و تسخیر شده باشد. قلعه بر روی محوطه وسیع و مرتفعی که از سه طرف(به جز سمت شمالی) دارای شیب بسیار تند به سمت شهر است قرار دارد. طول آن از شمال به سمت جنوب تقریبا ۵۰۰ متر و از شرق به سمت غرب حدود ۲۵۰ متر و دارای ارتفاع ۲۰۰ متری از سطح شهر بوده است. در حال حاضر بقایای قصری صلیبی شکل با حیاط سنگفرش شده، برج و بارو های متعدد، یکی دو آب انبار و احتمالا مخزن مستطیل شکل آب و چند بنای دیگر که به طور مسلم نمی توان کاربری آنها را تعیین کرد، وجود دارد. امروزه فقط قسمت زیرین این قلعه که به قدمگاه حضرت علی(ع) شهرت دارد(در تاریخ مفصل لارستان اشاره ای به نام قدمگاه و نحوه کاربری آن نشده است و فقط گفته شده امامزاده کوچکی در این محوطه قرار دارد که به احتمال زیاد مقصود و منظور از این امامزاده، همان قدمگاه است)، مورد توجه مردم شهر است؛حتی بسیاری از وجود چنین قلعه ای بر فراز قدمگاه اطلاع هم ندارند. البته در کمرکش کوه بقایای دیوارهای مستحکم لارین به وضوح قابل رویت است اما به دلیل جاده پر شیب آن، کمتر کسی به بالای کوه عزیمت می کند تا بقایای لارین را که تماما از سنگ ساخته شده است ببیند. هدف از نوشته بالا که الهام گرفته از تاریخ مفصل لارستان است، آشنایی مردم لارستان بزرگ با این قلعه فراموش شده می باشد. هر چند چیز زیادی از این قلعه باقی نمانده است، اما دیدن بقایای آن نیز خالی از لطف نیست چرا که خداوند در جای جای قرآن کریم مردم را به گشت و گذار در زمین و عبرت آموزی از پیشینیان دعوت می کند. * کارشناس ارشد مدیریت و برنامه ریزی جهانگردی